اجرای طرح مناسب سازی ویژه معلولان، از وعده تا عمل/معلولان در ارومیه از قوانین کاغذی جان به لب شده اند

خیابان‌ها و معابر عمومی شهر به‌عنوان شریان‌های اصلی حیات شهری محسوب می‌شوند و باید طوری طراحی شوند که همه اقشار جامعه بتوانند به‌راحتی و بدون هیچ دغدغه‌ای از خدمات و امکانات عمومی شهری استفاده کنند؛ اما متأسفانه، معابر شهری در ارومیه برای معلولان جسمی و سالمندان مناسب‌سازی نشده است.

در حالی که افراد دارای معلولیت نیز همچون سایر افراد دارای حقوق شهروندی هستند و چه بسا به لحاظ شرایط فیزیکی، رفاه اجتماعی آنها نسبت به دیگر اقشار جامعه در اولویت می باشد.

معلولان و سالمندان بخشی از افراد جامعه هستند که برای استفاده از خدمات و امکانات عمومی با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و وجود موانع در فضای شهری ارومیه سدی در برابر فعالیت آنها می باشد.

عبور و مرور در شهر با این حجم از ترافیک و شلوغی خیابان‌ها برای افراد سالم نیز دشوار است چه برسد به افراد معلول؛ بنابراین آسان‌تر شدن تردد و رسیدگی به کارهای روزمره جزء حقوق شهروندی برای معلولان و جانبازان محسوب می‌شود که البته در بسیاری از مواقع این حق به طور کامل نادیده گرفته شده و آنها را از بهره‌مندی از حقوقشان محروم می‌کنند.

وضعیت فیزیکی و کالبد شهر جوابگوی شهروندان عادی نیست، معلولان جای خود دارند!

زهرا معلول جسمی، حرکتی و خانه‌دار با انتقاد به اینکه اکثر خیابان‌ها و وسایل نقلیه شهر ارومیه برای معلولان و جانبازان مناسب نیست، اظهار کرد: متأسفانه در حال حاضر وضعیت فیزیکی و کالبد شهر جوابگوی شهروندان عادی نیست چه برسد به معلولان.
وی با گلایه از قانون‌هایی که بر روی کاغذ مانده و اجرایی نشده است، افزود: سیستم حمل‌ونقل عمومی برای تردد جانبازان و معلولان مناسب نیست و این خود یکی از دلایل مهم عدم حضور این اقشار در محیط اجتماعی و به‌تبع آن ورزشی است.

علی واحدی نابینای ارومیه‌ای در ادامه از وجود نواقص در اجرای طرح‌های مناسب‌سازی ویژه گلایه کرد و افزود: بسیاری از طرح‌ها بدون مطالعه برای نابینایان در شهر طراحی شده به‌طوری‌که موزاییک‌های برخی از معابر برای تردد نابینایان مناسب نیستند.
این شهروند بیان کرد: در واقع باید گفت که معابر شهری حتی برای افراد سالم نیز چالش‌ برانگیز است چه برسد برای افرادی که توانایی دیدن ندارند.
وی گفت: نبود سیستم هشداردهنده در اماکن شلوغ و خطرناک، مجهز نبودن اتوبوس‌های شهری به سامانه صوتی و نبود سنگ‌فرش‌های مخصوص عبور نابینایان نشان از بی‌توجهی مسئولان به قشر نابینای این شهر است و قطعاً وجود یک مشاور نابینا در شهرداری می‌تواند گامی مثبت برای رفع مشکلات این قشر از جامعه باشد.

بی تردید حق شهروندی برای یک معلول تردد آسان و بی غدغه است. اینکه فردی با شرایط فیزیکی خاص، هنگام عبور و مرور از اماکن عمومی، معابر، مراکز درمانی، آموزشی، تفریحی و… به راحتی و بدون کمک دیگران مسیر خود را طی کند، حقی است که در برخی نقاط شهر ارومیه و استان آذربایجان‌غربی به فراموشی سپرده شده و سالها است در این زمینه از حرف تا عمل مسئولان، شکاف افتاده است.
مناسب‌سازی معابر و اماکن عمومی و ایجاد سطوح شیب‌دار، پل یا استقرار آسانسور ویلچربر در اماکن عمومی که در ورودی یا بخشـهای داخلی آنها پله قرار دارد، از ملزوماتی است که برای تردد معلولان و جانبازان می‌باشد اما کمتر به آن پرداخته شده و در برخی از نقاط و اماکن پر تردد هنوز، یک سطح شیب‌دار ساده هم وجود ندارد.

 

نبود اعتبار کافی و شکل هندسی ساختمانها از عوامل موثر در اجرای ناقص طرح مناسب سازی می باشد.

پروین محمدپوری مدیرکل بهزیستی آذربایجان غربی در خصوص تسهیل در رفت و آمد معلولان و سالمندان اظهار کرد: در شهرستان ارومیه تعداد ۲۴ دستگاه اتوبوس دارای رمپ ویژه حمل ویلچر و صندلی مخصوص افراد دارای معلولیت خریداری و در رابطه با ایاب و ذهاب رایگان برای دانش آموزان مدراس استثنایی که مشکل تردد دارند، نیز رفع و هزینه ایاب و ذهاب تامین شده است.

محمدپوری افزود: در معابر اصلی کلیه شهرستان ها نیز با هدف تسهیل در رفت و آمد جامعه هدف تابلو ویژه معلولین و حمل با جرچقیل نصب و همچنین اجرای بتن پلاک در خیابان های اصلی ، چراغ پارک ، نصب نیمکت ، مناسب سازی برخی از بوستان ها و خیابان های منتهی به بهزیستی انجام شده است.

او در خصوص نحوه اجرای طرح در ادارات نیز اظهار کرد: براساس دستورالعمل ارسال شده از سوی وزارت و دبیرخانه مناسب سازی بهزیستی کشور، دستگاه های اجرایی با عنایت به احکام قانون حمایت از حقوق معلولان و آئین نامه اجرایی اسفند سال ۱۴۰۰ و با توجه به تکالیف عمومی درج شده در آیین نامه فوق الذکر موظف به اجرای طرح مناسب سازی می باشند و بهزیستی بطور مستمر پیگیر ارتقای وضعیت مناسب سازی در ادارات با ارائه راهکارهای موثر است.

مدیرکل بهزیستی آذربایجان غربی بیان کرد: طرح مناسب سازی در اکثر ادارات استان اجرا و دارای وضعیت متبوع می باشد.

محمدپوری با بیان اینکه در اجرای طرح مناسب سازی معابر و خیابانها همه مناطق حتی حاشیه شهرها و مناطق کم برخوردار به ویژه مناطق پر تردد در نظر گرفته می شود؛ اظهار کرد: در اجرای طرح، شاخص ها مختلف و درصد متفاوت می باشد اما با این وجود در حال ارتقای وضعیت می باشیم.یکی از دلایل مهم اجرا نشدن کامل و اصولی طرح نیز، عدم تخصیص اعتبار مورد نیاز و وضعیت ساختمان ها می باشد.

به گفته محمدپوری در حال حاضر ۶۶ هزار و ۵۷۴ نفر معلول در سطح استان شناسایی شده است که از این تعداد ۲۹ هزار و ۶۸۶ نفر معلول جسمی- حرکتی، ۱۶ هزار و ۷۰۸ نفر معلول ذهنی، ۷ هزار و ۳۰۰ نفر ناشنوا، ۷ هزار و ۶۶ نفر کم بینا و نابینا و ۳ هزارو ۱۶۱ نفر دارای مشکل روانی و ۲ هزار و ۶۵۳ نفر نیز دارای صوت و گفتار می باشند.تعدادی از معلولان نیز دارای چند معلولیت هستند.

 

کمبود بودجه عامل اصلی عدم توسعه شهری است

توماج وحیدافشار عضو شورای ارومیه، در خصوص عدم مناسب‌سازی معابر شهری ارومیه برای معلولان اظهار کرد: در سال ۱۳۹۶ قوانین مربوط به حمایت از حقوق معلولان در سطح کشور به تصویب رسید؛ اما تاکنون با مشکلات زیادی در راستای اجرایی‌شدن مواجه شده است.
وی تصریح کرد: واقعیت این است که معابر شهری برای یک معلول با ویلچر یا برای یک مادر با کودک در کالسکه مناسب‌سازی نشده است.
وحید افشار عنوان کرد: کم عرض بودن و یا نبودن پیاده‌روها در ارومیه، پیاده روهای درحال تعمیر، طراحی نشدن پل‌های عابر پیاده ویژه معلولان، حمل‌ونقل عمومی با امکانات ویژه برای این قشر از جامعه، صعب العبور و غیر استاندارد بودن رمپ‌های ورودی ساختمان‌ها؛ از مشکلاتی هستند که معلولان و سالمندان با آنها مواجه اند.

عضو شورای شهر ارومیه در ادامه کمبود بودجه را عامل اصلی عدم توسعه شهری دانست و اظهار کرد: در سال‌های اخیر به دلیل تورم شدید و منابع کم از مدیریت هزینه‌های عمرانی و جاری شهری درمانده بوده و نتوانستیم خدماتی در شان مردم ارومیه ارائه دهیم.
وی تصریح کرد: همچنین در سال‌های اخیر بودجه شهرداری کاهش‌یافته و تقریباً در برآورده کردن حداقل نیازهای عمرانی، سیما منظر و خدماتی شهری نتوانستیم درشان مردم کار انجام دهیم.

 

کلام آخر؛
به قول معروف یک دست هیچ وقت صدا نداشته است. امیدواریم روزی برسد که شهروندان دارای معلولیت نیز از حقوق شهروندی خود برخوردار شوند و تفاوتی در ارائه خدمات و بهره‌مندی از امکانات برای افراد مختلف جامعه نباشد. همچنین همگان بتوانند از همه امکانات به‌راحتی بهره‌مند شوند؛ زیرا معتقدیم ارومیه می‌تواند «شهری برای همه» باشد.