گزارشی از وضعیت و توسعه فضای کتابخانه ای در آذربایجان غربی
سرانه فضای کتابخانه‌ای در استان و مقایسه با میانگین کشوری
این گزارش توسط مجله خبری ایتوک تدوین شده و به بررسی شرایط و برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی آذربایجان غربی پرداخته است.
خدیجه معصومی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی آذربایجان غربی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایتوک اعلام کرد که سرانه فضای کتابخانه‌ای استان، به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، ۱۴.۴ متر مربع است. این عدد در مقایسه با میانگین کشوری که ۱۶.۹ متر مربع است، پایین‌تر بوده و نشان از نیاز استان به توسعه زیرساخت‌های کتابخانه‌ای دارد.
وضعیت فعلی کتابخانه‌های عمومی در استان
آذربایجان غربی دارای ۷۶ باب کتابخانه عمومی نهادی و ۲۵ باب کتابخانه مشارکتی و مستقل است که در مجموع بیش از ۶۳ هزار عضو دارد. زیربنای این کتابخانه‌ها به ۴۶ هزار و ۳۵۳ متر مربع می‌رسد که این فضا نیز نیاز به توسعه دارد تا پاسخگوی نیازهای جمعیتی و فرهنگی استان باشد.
پروژه‌های کتابخانه‌ای در دست اجرا
چندین پروژه کتابخانه ای در استان در حال اجرا است که از جمله آن‌ها می‌توان به تخریب و بازسازی کتابخانه ابن سینای سردشت با ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی، احداث کتابخانه در شهر نلاس سردشت با ۴۰ درصد پیشرفت، توسعه کتابخانه خاتم الانبیای اشنویه با ۲۰ درصد، و تخریب و بازسازی کتابخانه زلزله‌زده آیت الله موسوی خویی در شهر فیرورق خوی با ۵ درصد پیشرفت اشاره کرد. از دیگر پروژه‌های نزدیک به اتمام می‌توان به کتابخانه علامه دهخدای میاندوآب اشاره کرد که با ۹۹ درصد پیشرفت آماده افتتاح است.
برنامه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی برای توسعه فضای کتابخانه‌ای
مدیرکل کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی با اشاره به طرح‌های توسعه‌ای، اعلام کرد که شناسایی مناطق نیازمند تاسیس کتابخانه بر اساس آمایش سرزمینی و سامانه وب جی‌آی‌اس انجام می‌شود. این سامانه امکان تحلیل و بررسی مناطق بر اساس جمعیت، محدوده خدماتی، و سایر شاخص‌ها را فراهم می‌کند تا بتوان تصمیمات بهتری برای ساخت کتابخانه‌ها اتخاذ کرد.
اولویت‌های ساخت کتابخانه در مناطق محروم و تجهیز کتابخانه‌ها
معصومی اعلام کرد که برای رفع نیازهای مناطق کم‌برخوردار، اولویت ساخت کتابخانه با مناطقی است که نیاز بیشتری دارند. مراحل بعدی شامل تأمین اعتبار و تجهیز کتابخانه‌ها است که از طریق بودجه‌های دولتی، حمایت دستگاه‌های مختلف و جلب نظر خیرین محقق می‌شود.
مناسب‌سازی فضاهای کتابخانه‌ای برای گروه‌های خاص
مدیرکل کتابخانه های عمومی استان از مناسب‌سازی فضای کتابخانه‌ها برای استفاده گروه‌های خاص نیز خبر داد. کتابخانه مرکزی و پیاده‌روهای منتهی به آن از امکاناتی همچون برجسته‌سازی کف، رمپ معلولین، آسانسورها، و سرویس‌های بهداشتی ویژه برخوردار هستند. علاوه بر این، سایر کتابخانه‌ها نیز با رمپ‌های مخصوص برای دسترسی افراد دارای معلولیت تجهیز شده‌اند.
خدمات کتابخانه‌ای ویژه برای ناشنوایان، نابینایان و افراد توان‌خواه
خدمات کتابخانه‌ای ویژه‌ای نیز برای ناشنوایان، نابینایان و افراد توان‌خواه ذهنی در کتابخانه مرکزی ارومیه ارائه می‌شود. این خدمات شامل ارسال کتاب‌های صوتی و بریل از طریق پست به سراسر استان است. بخش ویژه‌ای برای روشندلان در کتابخانه طوبی شهرستان خوی نیز فعال است تا افراد دارای نیازهای خاص بتوانند از این خدمات بهره‌مند شوند.
برنامه‌های فرهنگی و ترویجی کتاب‌محور در هفته کتاب
در هفته کتابخوانی، بیش از ۴۵۰ برنامه فرهنگی و ترویجی کتاب‌محور در سطح استان برگزار شده است. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به دیدار با نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی، افتتاح کتابخانه عمومی علامه دهخدا در میاندوآب، راه‌اندازی کتابخانه سیار با نام «هدهد سفید» در ارومیه، اجرای طرح «سی روز، سی کتاب» و برگزاری نمایشگاه کتاب با بیش از هزار عنوان اشاره کرد.
جمع‌بندی
گسترش فضای کتابخانه‌ای ، کتابخانه و بهبود خدمات به کاربران از جمله اهداف اصلی نهاد کتابخانه‌های عمومی در آذربایجان غربی است. این اقدامات شامل توسعه فضاهای کتابخانه‌ای، توجه به نیازهای مناطق محروم و ارائه خدمات ویژه به گروه‌های خاص می‌شود که به رشد فرهنگی استان کمک می‌کند.
این گزارش خبری توسط مجله خبری ایتوک تدوین و منتشر شده است تا به اطلاع‌رسانی جامع در خصوص وضعیت کتابخانه‌های عمومی استان بپردازد.
