سه گنبد ارومیه

برج سه گنبد یکی از جاهای دیدنی و گردشگری ارومیه و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهر ارومیه در شمال غربی ایران است. این بنا که به آرامگاهی ۸۰۰ ساله از دوران سلجوقیان تعلق دارد، با معماری منحصربه‌فرد و زیبای خود، به یک گنجینه ارزشمند از تاریخ و فرهنگ منطقه تبدیل شده است. این برج ارومیه که به شکل استوانه‌ای مدور ساخته شده است، در بخش جنوب شرقی شهر ارومیه واقع شده و با گسترش شهر، در میان بافت قدیمی قرار گرفته است.

تا قرن نوزدهم، سه گنبد ارومیه به‌طور چشمگیری مورد توجه و تشویق قرار نمی‌گرفت، اما با پیشرفت علم و هنر معماری، بنا و طراحی آن توجه‌ها را به خود جلب کرد. این بنا با استفاده از سنگ‌های تراش خورده خاکستری در قسمت پایین و آجرهای چهارگوش در بخش بالایی ساخته شده است. آرامگاه سه گنبد با حریمی اطراف خود محافظت می‌شود تا تزئیناتش و بنایش از هرگونه صدمه و آسیب جلوگیری شود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد تخت سلیمان به این بلاگ مراجعه کنید.

برج سه گنبد شهر ارومیه به‌عنوان یک نماد بارز از زیبایی و هنر معماری ایرانی در دوران سلجوقی شناخته می‌شود و جاذبه‌ای برای گردشگران محلی و خارجی است. این بنا با تاریخچه طولانی خود، شاهکاری از هنر و تمدن این منطقه را نشان می‌دهد و به عنوان یک میراث فرهنگی مهم در سال ۱۳۷۵ به ثبت ملی ایران درآمده است. در ادامه مقاله، به بررسی دقیق‌تر معماری، تزئینات و اهمیت تاریخی برج سه گنبد شهرارومیه خواهیم پرداخت.

همچنین می‌توانید مقاله روستای بالو ارومیه را بخوانید.

تاریخچه سه گنبد ارومیه

تاریخچه برج سه گنبد ارومیه به دوران سلجوقيان، حکومتی که در قرون وسطی در قسمت‌هایی از جهان اسلامی حاکم بود، بازمی‌گردد. این بنا در قرن ۶میلادی ساخته شده است و به مرور زمان، به یک نماد بارز از زیبایی و هنر معماری ایرانی تبدیل شده است.

برج سه گنبد در شهر ارومیه واقع شده و در بخش جنوب شرقی شهر توسط منصور بن موسی سلجوقی ساخته شده است و در میان بافت قدیمی واقع شده است. این بنا به آرامگاهی از دوران سلجوقیان تعلق دارد و از نظر تاریخی و فرهنگی بسیار ارزشمند است. معماری بنای سهگنبد ارومیه شباهت زیادی به دیگر مقبره‌های دوره سلجوقی دارد و شیوه آجرکاری و ظاهر ساختمانی آن به برج‌های دوره طغرل نیز شباهت دارد.

سه کتیبه از جنس سنگ تراش خورده در ابتدای ورودی سه گنبد قرار دارد که تاریخ ذکر شده در کتیبه‌ها مربوط به 580 هجری است.

بنا به کتیبه‌های موجود در ورودی برج سه گنبد ارومیه، ساخت این بنا به دستور شیث قاطه المظفری انجام شده است. شیث قاطه المظفری یکی از امرای سلجوقی بوده است که در زمان حکومت خود توجه زیادی به ساختمان‌های معماری و آثار هنری داشته است. او احتمالاً به منظور ایجاد این بنا و تأکید بر زیبایی و هنر در معماری، سفارش ساخت برج سه گنبد ارومیه را صادر کرده است.درباره دریاچه ارومیه یکی از جذابیت های ارومیه بیشتر بخوانید

شیث قاطه المظفری در دوره حکومت خود، در ترویج هنر و فرهنگ سلجوقیان نقش مهمی ایفا کرده است. آثار معماری و هنری زیادی در دوران حکومت وی ساخته شدند و برج سه گنبد ارومیه نیز به عنوان یکی از این آثار به شمار می‌رود. او با توجه به اهمیت بناهای معماری و با استفاده از معماران و هنرمندان ماهر، به ایجاد آثاری با شکوه و زیبایی می‌پرداخت.

با انتشار کتیبه‌های موجود در بنا و همچنین استناد به نام شیث قاطه المظفری، می‌توان نتیجه گرفت که او نقش مهمی در ساخت برج سه گنبد ارومیه داشته و این بنا به دستور و تأکید او ساخته شده است.

از آنجا که تاریخ واقعی ساخت برج سه گنبد هنوز مورد بحث و بررسی است، ممکن است اختلاف نظرهایی درباره زمان ساخت آن وجود داشته باشد. با این حال، برج سه گنبد به عنوان یک آثار تاریخی و معماری بسیار مهم در ایران شناخته شده است و بازدیدکنندگان بسیاری را به خود جلب می‌کند.

آدرس سه گنبد ارومیه

سه گنبد نام یک برج در جنوب شرقی ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی است. این بنا در خیابان جانبازان (استاد برزگر) واقع شده و یک بنای تاریخی است که اکنون به عنوان جاذبه‌ای گردشگری در قسمت پرجمعیت شهر مورد توجه قرار می‌گیرد. در گذشته، این برج در فاصله یک کیلومتری از دیوار حصار دفاعی ارومیه و نزدیک به دروازه بازار باش قرار داشته است.

همچنین می‌توانید مقاله آبشار شلماش کجاست؟ را بخوانید.

معماری

معماری بیرونی سه گنبد ارومیه دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است. این بنا، یک برج استوانه‌ای و مدور به ارتفاع ۱۳ متر و قطر ۵ متر است که از دو بخش سرداب و شیون گاه تشکیل شده است. طبقه پایینی که سردابی است، با پوشش قوس دار از طبقه دوم جدا می‌شود و دارای دری کوچکی به ارتفاع ۱۷۰ سانتی‌متر است. در طبقه دوم که اتاق مقبره است، دری به ارتفاع ۲۵۰ سانتی‌متر وجود دارد. در دو طرف بنا، به صورت شمالی و جنوبی، دو نورگیر قرار دارد که با چهار کانال به فضاهای طبقه بالا و پایین متصل می‌شوند. علاوه بر این، ساختار درونی بنا نشان می‌دهد که ایجاد روزنه‌ها در بنا به منظور کوران هوا بوده است. سقف اصلی گنبد و دیوارهای بنا همچنان در وضعیت سالم قرار دارند و درب‌های مقبره نیز در دوره‌های بعدی به بنا اضافه شده‌اند. معماری جالب توجه این بنا شامل قطعات سنگی و گچی با نقوش هندسی و کتیبه‌های تزئینی است که درگاه ورودی اتاق مقبره را تزئین می‌کنند.

معماری داخلی اتاق مقبره سه گنبد ارومیه، با ویژگی‌های بسیار جالب و زیبا مشخص می‌شود. این اتاق به شکل یک مربع طراحی شده است، اما با استفاده از مهارت خاص معمار، در داخل برج استوانه‌ای قرار گرفته و به شکل دایره تبدیل شده است. بر روی سقف اتاق، یک گنبد زیبا و برجسته ساخته شده است. در داخل اتاق، تزئینات زیبایی نظیر قرینه‌های مقرنس دار در گوشه‌ها، کاربندی‌ها و طاق نماهای هلالی تیز وجود دارد که به طراحی و زیباسازی اتاق کمک می‌کنند. سقف با شکل ظاهری قبه ای طراحی شده است و آجرهای آن به صورت حلقه‌ای به دور یک مرکز چیده شده‌اند.

درباره سوغات ارومیه بیشتر بخوانید.

از همان ابتدا می‌خواهیم خیال شما را آسوده کنیم: برج سه گنبد ارومیه در واقع یک برج است و هیچ گنبدی ندارد حداقل طبق تعریف ما از گنبد، اما به هیچ وجه فکر نکنید که این موضوع زیبایی این شاهکار باستانی معماری را کاهش می‌دهد. در واقع، این بنا به طور منحصر به فردی آرایش داده شده است و از دیگر گنبدهای دور که در سرزمین زیبای ما وجود دارند، متمایز می‌شود. برج سه گنبد ارومیه در سال 580 هجری قمری (563 هجری شمسی) ساخته شده است، به عبارتی درست 36 سال قبل از حمله مغولان. بنابراین می‌توان گفت این بنا تعداد زیادی از رویدادها را تجربه کرده و همچنان به صورت سالم و استوار باقی مانده است. برج سه گنبد در ابتدا به عنوان یک آرامگاه ساخته شده است و در خارج از شهر، در جنوب شرق ارومیه قرار داشته است، اما با گسترش شهر، در حال حاضر در داخل شهر قرار دارد. ساختمان برج در واقع یک ساختمان دایره‌ای است که مانند یک ستون پهن به نظر می‌رسد. بنا دارای دو طبقه “دَر” است، که درب طبقه اول آن 170 سانتی متر ارتفاع دارد و ارتفاع درب بالایی آن دو و نیم متر است. قطر بنا تقریباً پنج متر است و به همین دلیل به شکل استوانه‌ای پهن به نظر می‌رسد. دلیل نامگذاری این ساختمان منحصر به فرد به برج سه گنبد در حالی که حتی یک گنبد کلاسیک هم ندارد، به این دلیل است که در اصل از سه ساختمان تشکیل شده است که یک مثلث را تشکیل می‌دهند. و معنی “گنبد”، سقف گردان بنا بوده با توجه به اینکه برج سه گنبد ارومیه در اصل یک برج دایره‌ای است و هیچ گنبدی ندارد، نام “سه گنبد” به دلیل شکل هندسی ساختمان انتخاب شده است. این ساختمان شامل سه بخش است که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و یک شباهت به سه گنبد دارند. بنابراین، این نام از دید ظاهری ساختمان برگرفته شده است.

سوالات متداول

سه گنبد کجاست؟ سه گنبد در شهر ارومیه استان آذربایجان غربی و در خیابان جانبازان یا همان استاد برزگر واقع شده است.

سه گنبد ارومیه مربوط به چه دورانی است؟ تاریخچه سه گنبد ارومیه به دوران سلجوقیان باز می‌گردد.

با مجله خبری ایتوک بهترین اخبار را دنبال کنید.