تمام چیزی که باید درباره کلیسای ننه مریم بدانید

کلیسای ننه مریم که به کلیسای حضرت مریم، مریم مقدس و عاشور شرقی نیز معروف است، یکی از مکان‌های دیدنی و گردشگری ارومیه است. این کلیسا پس از کلیسای بیت لحم در فلسطین، دومین کلیسای قدیمی جهان محسوب می‌شود. ساختمان کلیسا هیچ شباهتی به کلیساهای دیگر ندارد و بسیار ساده است، شاید همین سادگی معنویت را در این کلیسا بیشتر می‌کند. علاوه بر این، به جز برخی از نقاشی‌ها و کوبلن دوزی عیسی (ع)، حضرت مریم و حواریون، تزئینات دیگری در کلیسا وجود ندارد. کلیسای ننه مریم یکی از بناهای تاریخی آشوری ارومیه است که در تاریخ 31 آبان 1392 هجری شمسی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

برای دیدن آثار تاریخی دیگر شهر ارومیه، سایت مجله خبری ایتوک را ببینید.

تاریخچه کلیسای ننه مریم

کلیسای ننه مریم یکی از متفاوت‌ترین کلیساهای ایران است که در خیابان خیام جنوبی شهر ارومیه قرار دارد. قدمت کلیسای ننه مریم به سال‌های اولیه پس از میلاد برمی گردد که ساسانیان در ایران حکومت می‌کردند. بر اساس روایات و کتب تاریخی، سه نفر از موبدان زرتشتی که تولد حضرت عیسی (ع) را پیشگویی کرده بودند، پس از سفر به اورشلیم از صحت پیشگویی خود آگاه شدند. ماجرا از این قرار بود که این سه نفر یک شب در معبد خود مشغول عبادت بودند که ناگهان دیدند ستاره ای درخشان به سمت مشرق حرکت می کند. آنها این ستاره را نشانه تولد مسیح می‌دانند و تا رسیدن به اورشلیم بلافاصله به سمت ستاره حرکت می‌کنند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد امامزاده ارومیه به این بلاگ مراجعه کنید.

ساخت کلیسا

پس از پایان سفر از ارومیه بازگشتند و معبد زرتشتیان را به کلیسا تبدیل کردند. نام دو نفر از آن افراد ملکم و بخت نصر بود. اما از سوم شخص اطلاعی در دست نیست. مقبره این سه نفر تا سال 1915 در قسمت ورودی کلیسا قرار داشت تا اینکه امسال توسط روس‌های ارتدوکس به یک موزه در کیف منتقل شد.

درباره دریاچه ارومیه بیشتر بدانید.

داستان دیگری نیز در این باره وجود دارد که این مکان مذهبی را به عنوان اولین کلیسای شرق معرفی می‌کند. نویسندگان آشوری و مسیحی معتقدند که این کلیسا در زمان ساخت به عنوان آتشکده مورد استفاده قرار می‌گرفته و زمانی یکی از معروف‌ترین زیارتگاه‌های زرتشتیان بوده است. اما وقتی دین مسیحیت را پذیرفتند این بنا راتبدیل به کلیسا کردند.

از جمله افراد مشهوری که از این کلیسا دیدن کرده اند، جهانگرد معروف مارکوپولو است که در سفرنامه‌های خود به آن اشاره کرده است. کلیسای ننه مریم یکی از بناهای تاریخی آشوری ارومیه است که در تاریخ 31 آبان 1392 هجری شمسی در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.

کلیسای ننه مریم یکی از جذاب‌ترین مکان‌های دیدنی استان آذربایجان غربی است که به «عاشور شرقی» معروف است و در گذشته به نام‌های دیگری مانند «کلیسای حضرت مریم» و «کلیسای مریم مریم» نیز نامیده می‌شد.

معماری و قسمت‌های مختلف کلیسای ننه مریم

سبک معماری دوره ساسانی را می‌توان در معماری کلیسای ننه مریم به وضوح دید. شباهت‌های رایج در بنای آتشکده‌های ساسانی در بنای کلیسا نیز وجود دارد. سازندگان کلیسا معماری ساسانی و اشکانی را در داخل بنا ترکیب کرده اند. در این کلیسا تزئینات چشمگیر و زیبایی‌های معماری دیده نمی‌شود. زیرا آشوری‌ها به تزئین کردن کلیساها اجتناب نداشتند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد کلیسای مارسرگیز ارومیه به بلاگ زیر مراجعه کنید.

دیگر روایات از تاریخچه ساخت کلیسا

کلیسای ننه مریم در ارومیه، تاریخچه‌ی دینی پر اهمیتی دارد. این مکان مذهبی از منظر بسیاری از تاریخ‌نگاران به عنوان یکی از نخستین کلیساهای مشرق‌زمین شناخته می‌شود. روایت‌های دیگر نیز وجود دارد که این کلیسا را به عنوان یک آتشکده در زمان‌های گذشته توصیف می‌کنند که از معروف‌ترین زیارتگاه‌های زرتشتیان بوده است. با پذیرفتن دین مسیح، این بنا به یک کلیسا تبدیل شده و به عنوان مکانی مقدس برای اعیاد و عبادت مسیحیان شناخته شده است. این تاریخچه متنوع و جذاب نشان‌دهنده تاثیر گذاری کلیسای ننه مریم در تاریخ و فرهنگ دینی ارومیه و منطقه می‌باشد.

سبک معماری

معماری کلیسای ننه مریم در ارومیه ترکیبی جالب از سبک‌های معماری دوران مختلف را نمایان می‌کند. در این کلیسا، تأثیر سبک معماری دوره ساسانیان به‌وضوح قابل مشاهده است. قرینه‌سازی‌هایی که در بناهای آتشکده‌های ساسانی معمول بود، نیز در کلیسای ننه مریم به چشم می‌خورد. معماران این کلیسا توانسته‌اند معماری ساسانی و پارتی را با هم تلفیق کنند.

در کلیسا، تزیینات چشمگیر و زیبایی دیده نمی‌شود؛ زیرا آشوریان از تزیین و آراستن کلیساها پرهیز می‌کردند. این بنا دارای دو بخش اصلی است که شامل ورودی، سالن نیایش، محراب و اتاق‌های پیرامون آن می‌شود. بخش دوم نیز شامل یک سالن دیگر با اتاقک‌های مجاور است که به موازات سالن اصلی قرار دارد. کلیسای ننه مریم در مقایسه با بسیاری از کلیساهای دیگر، سقف کوتاهی دارد و ورود به آن نیازمند خم کردن سر می‌باشد. این معماری و طراحی منحصر به فرد، کلیسای ننه مریم را به یک مکان مذهبی خاص و متمایز تبدیل کرده است که تاریخ و فرهنگ شهر ارومیه را به تمامی مردم نشان می‌دهد.

بازسازی

کلیسای ننه مریم در طول تاریخ چندین بار تعمیر و بازسازی شده است و این تغییرات نمایانگر تأثیر زمان و فرهنگ‌های مختلف بر این بنا مذهبی می‌باشد. نخستین تعمیر این کلیسا به تاریخ قرن ششم پس از میلاد در سال ۶۴۲ میلادی انجام شد و به اعتقاد مورخان، به دستور یکی از شاهزاده‌های چین به انجام رسید. این بازسازی ناشی از بازدید و اقامت این شاهزاده در این کلیسا بود که او تصمیم به مرمت آن گرفت.

سپس در سال‌های ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ هجری شمسی، علاوه بر تعمیر ساختمان اصلی کلیسا، یک برج جدید به آن اضافه شد. این تغییرات به سبک گنبدهای روسی انجام شد و شکل ظاهری کلیسا را به شکل مدرن‌تری تغییر داد. گفته می‌شود که ظاهر ساده این کلیسا تا اواخر قرن نوزدهم حفظ شده‌بود اما با ورود زرتشتیان روسیه، تغییرات بزرگی در ظاهر کلیسا ایجاد شد و ساختمان پس از تعمیر و بازسازی به سبک گنبدهای روسی ساخته شد. تاریخچه تعمیرات و بازسازی‌های متعدد کلیسای ننه مریم نشان‌دهنده اهمیت و ارزش این بنای مذهبی در طول تاریخ می‌باشد. درباره قره کلیسا ارومیه  بیشتر بخوانید.

بنا کلیسا ننه مریم

بنای کلیسا ننه مریم معماری خاصی دارد و بر اساس نظر کارشناسان باستان‌شناسی، عناصر آن متعلق به دوره ساسانی و پارتی هستند. همچنین، معماری داخلی کلیسا ننه مریم آمیزه‌ای از معماری ساسانی و پارتی است.

کلیسای ننه مریم فاقد نیمکت‌ها و جایگاهی برای وعظ کشیش است و ورودی آن کم‌ارتفاع و به سمت صحن می‌چرخد. در ورودی کلیسا، در چپ و راست دالان، دو دهلیز با سنگ قبرهایی که نوشته شده‌اند، وجود دارد که محل دفن روحانیان مسیحی بوده است. در سمت راست دالان، محرابی کوتاه و تنگ وجود دارد که در دیوار راست اتاقی با اجاق دیواری دارد که از آن برای پخت نان مقدس استفاده می‌شده است. همچنین، در کنار این تنور، حوضچه‌ای سنگی برای غسل تعمید کودکان ایجاد شده است.

تاریخچه کلیسای ننه مریم نشان می‌دهد که بارها مرمت شده و شکل‌های ناهمگونی به خود گرفته است. در سال ۶۴۲ میلادی، این کلیسا توسط شاهزاده خانم چینی به نام بافری مرمت شد و نمای بیرونی آن نیز بارها دستخوش تغییر و بازسازی شده است. در حال حاضر، پشت‌بام کلیسا با شیروانی پوشش داده شده است، اما این پوشش با معماری اصلی کلیسا تناسبی نداشته باشد. همچنین، به علت اعتقادات خاص آشوریان، که در تمام کلیساهای آن‌ها اعمال می‌شود، این کلیسا فاقد تزئینات ویژه، نقاشی و گچ‌بری است و از هر نوع آرایش و تزئین در کلیساها خودداری می‌کند.

بهترین زمان بازدید از کلیسای ننه مریم

با توجه به ارومیه که در منطقه سردسیر قرار دارد، بهترین زمان برای بازدید از کلیسای ننه مریم می‌تواند در تابستان باشد، زیرا در این فصل هوا معتدل‌تر و گرمتر است. در این زمان، می‌توانید به صورت راحت‌تری از بازدید از کلیسا و محیط اطراف آن لذت ببرید. اما در طول زمستان نیز، وقتی که حیاط کلیسا با برف پوشیده می‌شود، منظره‌ای زیبا و جذاب به وجود می‌آید و ممکن است شما را به بازدید از کلیسا در این فصل ترغیب کند. همچنین، اگر می‌خواهید از آرامش و دوری از شلوغی لذت ببرید، بهتر است در روزهایی که تعطیلات نوروز یا روزهای غیر پرتردد هستند، به کلیسای ننه مریم بروید. قبل از آغاز سفر خود، به تاریخ و زمان بازدید از کلیسا دقت کنید و از لحاظ دسترسی و امکانات مکانی نیز اطلاعات لازم را جمع آوری کنید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد موزه ارومیه  به این بلاگ مراجعه کنید.

اخبار متنوع فرهنگی و گردشگری در مجله خبری ایتوک

مجله ایتوک یک منبع ارزشمند از اخبار و اطلاعات مرتبط با فرهنگ، گردشگری، ورزش و موضوعات متنوع دیگر می‌باشد. این مجله با تمرکز بر روی مسائل مهم و جذاب فرهنگی و گردشگری، به خوانندگان خود فرصتی عالی برای آشنایی با میراث‌های فرهنگی و طبیعی مناطق مختلف ایران و جهان ارائه می‌دهد. همچنین، با پوشش گسترده در زمینه ورزش و رویدادهای مهم ورزشی، علاقه‌مندان به ورزش فرصت دارند تا از جدیدترین اخبار و تحولات این عرصه مطلع شوند. ایتوک را می‌توانید به عنوان یک راهنمای جامع برای اطلاعات گردشگری، فرهنگی و ورزشی خود بدانید.

جمع بندی

کلیسای ننه مریم ارومیه نمادی از غنی‌ترین میراث‌های تاریخی و مذهبی ایران می‌باشد که از اقوام آشوریان به جا باقی مانده است. این کلیسا با تاریخ طولانی‌اش به عنوان دومین کلیسای قدیمی جهان پس از کلیسای بیت لحم در فلسطین شناخته می‌شود. کلیسای ننه مریم واقع‌شده در شهرستان ارومیه و در خیابان قدس، نمادی از تلاش و ایمان مردم این منطقه به دین مسیحیت و فرهنگ آشوری می‌باشد. این اثر تاریخی با طراحی منحصر به فرد و تغییرات معماری متعدد در طول زمان، به یک نماد ارزشمند از تنوع فرهنگی و تاریخ ایران تبدیل شده است.

سؤالات متداول

برای دیدن کلیسا از چه مسیرهایی می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد؟

برای دسترسی به کلیسای ننه مریم ارومیه، شما می‌توانید از دو مسیر مختلف استفاده کنید. اگر از سمت شمال یا غرب ارومیه می‌آیید، می‌توانید از اتوبان دکتر باهنر استفاده کنید. در اینصورت، به مرکز شهر رسیده و از خروجی خیابان مدرس به میدان ایالت بروید. سپس وارد خروجی سوم، یعنی خیابان امام خمینی (ره) شوید. کلیسای ننه مریم در خیابان خیام جنوبی، که دومین خیابان در سمت راست خیام جنوبی است، قرار دارد.

اگر از سمت شرق ارومیه می‌آیید، می‌توانید از اتوبان خاتم الانبیا استفاده کنید. در اینصورت، از خروجی برای خیابان شیخ شلتوت بهره ببرید و از آنجا به میدان مهاباد بروید. سپس از دومین خروجی به خیابان شهید منتظری وارد شوید. بعد از مدتی به میدان ولایت فقیه می‌رسید که سومین خروجی این میدان، خیابان امام خمینی (ره) است. از طریق این خیابان می‌توانید به خیابان خیام جنوبی و سپس به کلیسای ننه مریم ارومیه برسید.

کدام افراد مشهور از این کلیسا بازدید کرده‌اند؟

کلیسای ننه مریم ارومیه به عنوان یک نماد تاریخی و مذهبی ایران، گویای داستان‌هایی از بازدید افراد مشهور و بزرگ از این بناست. در طول تاریخ، افراد مشهوری همچون شاهزاده‌ها و جهانگردان  از این کلیسا دیدن کرده و از زیبایی و ارزش تاریخی آن متعجب شده‌اند. برخی از این بازدیدکنندگان حتی به بازسازی و حفظ این اثر باارزش فرهنگی کمک‌های مالی نموده‌اند. مشهورترین افرادی که از این بنا دیدن کرده‌اند مارکوپولوی ونیزی و شاهزاده‌ای چینی بوده‌اند. این تجربه‌ها و بازدیدها نشان از اهمیت و ارزش جهانی کلیسای ننه مریم ارومیه دارند و آن را به یک جاذبه فرهنگی و تاریخی بی‌نظیر تبدیل کرده‌اند.